چرخه تولید گز از عصر کهن تا عصر نوین

گز، این شیرینی اصیل و محبوب ایرانی، ریشه‌ای عمیق در تاریخ دارد. از دوران صفویه تا امروز، تولید گز از یک فرآیند سنتی به صنعتی تحول یافته و به عنوان یکی از مهم‌ترین سوغاتی‌های شهرهای اصفهان، بلداجی، قم، کرمان و یزد شناخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، فرآیند تولید و تأثیرات اقتصادی این صنعت خواهیم پرداخت.

تاریخچه گز: از گذشته تا امروز

دوران صفویه
اولین نشانه‌های تولید گز به دوره صفویه بازمی‌گردد. گفته می‌شود شاه اسماعیل صفوی برای تأمین آذوقه سربازان خود در جنگ چالدران، نوعی شیرینی مقوی را دستور تولید داد که از ترکیب سفیده تخم‌مرغ، شکر و مغزیجات تهیه می‌شد. با گذشت زمان و شکوفایی عصر صفوی، این شیرینی به محصولی اشرافی تبدیل شد و در پذیرایی‌های سلطنتی مورد استفاده قرار گرفت. از جمله، در مراسم استقبال شاه طهماسب از همایون، پادشاه هند، گز به عنوان هدیه تقدیم شد.

دوران قاجار
در دوره قاجار، گز به عنوان یکی از کالاهای صادراتی ایران شناخته شد. آقا محمدخان قاجار گز را به عنوان هدیه به پادشاهان دیگر کشورها ارسال می‌کرد. با این حال، به دلیل نبود سیستم تولید انبوه و زیرساخت‌های مناسب، صادرات آن گسترده نبود. در همین دوران، حضور متفقین در ایران و عبور کاروان‌های تجاری از اصفهان باعث افزایش محبوبیت و آشنایی سایر کشورها با طعم منحصر‌به‌فرد گز شد.

دوران مدرن و صنعتی شدن گز
از سال 1340 به بعد، با ورود همزن‌های برقی و دستگاه‌های مدرن مانند میکسر، برش، دستگاه دو سر پیچ و بسته‌بندی، تولید گز از حالت سنتی خارج شد و به صنعتی پیشرفته تبدیل گشت. این تحول باعث افزایش ظرفیت تولید و کیفیت محصول شد.

شکل و انواع گز

گز امروزی ظاهری سفید دارد و در اشکال مختلف مانند گرد، مربع و مستطیل تولید می‌شود. این محصول با درصدهای مختلف مغزیجاتی همچون پسته و بادام در بازار عرضه می‌شود تا پاسخگوی سلیقه‌های مختلف باشد.

صادرات گز: از گذشته تا امروز

صادرات گز از دوره قاجار آغاز شد، اما در آن زمان گسترده نبود. در قرن بیستم، به دلیل افزایش تولید و معرفی این شیرینی در نمایشگاه‌های بین‌المللی، گز به کشورهای مختلف صادر شد. امروزه، گز ایرانی به کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا و آمریکا صادر می‌شود و طرفداران زیادی دارد.

جهت اطلاع از نحوه صادرات گز نیکومنش اینجا کلیک کنید

خاطرات گردشگران از تجربه گز

سیاحان و گردشگران مشهوری مانند ژان شاردن و هانری دالمانی در سفرنامه‌های خود به توصیف طعم و بافت گز پرداخته‌اند. شاردن گز را «شیرینی عجیب و منحصر‌به‌فرد» نامیده و دالمانی آن را یکی از بهترین تنقلات ایرانی توصیف کرده است.

گز در فرهنگ و سنت‌های ایرانی

گز نه‌تنها یک شیرینی محبوب، بلکه بخشی از فرهنگ و آداب پذیرایی ایرانیان است. در مناسبت‌هایی مانند نوروز، شب یلدا، جشن‌های عروسی و مراسم بازگشت حجاج، گز به عنوان یکی از شیرینی‌های اصلی مصرف می‌شود. همچنین در سال‌های اخیر، استفاده از گز 40% انگبینی به عنوان هدیه ولنتاین در میان جوانان اصفهانی رواج یافته است.

تأثیر گز در اقتصاد و گردشگری

اصفهان، به عنوان قطب تولید گز، نقش مهمی در اقتصاد این صنعت دارد. گردشگران داخلی و خارجی که به اصفهان سفر می‌کنند، گز را به عنوان یکی از اصلی‌ترین سوغاتی‌ها خریداری می‌کنند. همین موضوع باعث رونق تولید و افزایش رقابت بین کارخانه‌های تولید گز شده است.

روز ملی گز

در سال 1400، با هدف ثبت و پاسداشت این صنعت، گز به عنوان میراث ناملموس اصفهان در شورای ثبت کشور به رسمیت شناخته شد و روزی ویژه برای آن در نظر گرفته شد. ۷اردیبهشت ماه روز ملی گز است.

کشورهای علاقه‌مند به گز

اگرچه گز سوغات اصیل اصفهان است، اما کشورهای متعددی به این محصول علاقه نشان داده‌اند. در ترکیه نوقای ترکی و در ایتالیا تورون، محصولاتی مشابه گز ایرانی هستند که البته تفاوت‌هایی در طعم و روش تولید دارند. همچنین، در بلژیک گز به عنوان یک نوع آب‌نبات محبوب شناخته می‌شود.

سخن پایانی

گز، این شیرینی سنتی ایرانی، نه‌تنها بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران است، بلکه نقشی مهم در اقتصاد و گردشگری کشور ایفا می‌کند. با توسعه صنعت تولید و افزایش صادرات، آینده‌ای روشن برای این محصول محبوب پیش‌بینی می‌شود.

اگر به دنبال خرید گز باکیفیت و اصیل هستید، پیشنهاد ما به شما محصولات گز نیکومنش است. در فروشگاه آنلاین گز نیکومنش، می‌توانید انواع گزهای خوشمزه را با بهترین قیمت و کیفیت تهیه کنید. کافیست یکبار سفارش دهید و لذت واقعی از طعم اصیل ببرید.